Anna Gorzkiewicz, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

GLOBALNY PROBLEM WSPÓŁCZESNEJ NAUKI: JAKOŚĆ BADAŃ BIOMEDYCZNYCH

Wstęp

Zawód naukowca to niezwykle odpowiedzialna profesja. To właśnie od pracy naukowców zależy, w jakim stopniu potrafimy chronić dwie najcenniejsze dla człowieka wartości – zdrowie i życie. Dla wielu nauka to pasja, misja, powołanie. Jednakże złożoność natury i bezwzględność upływającego czasu nie dają naukowcom przywileju powtarzania błędów. Niestety, patrząc globalnie mamy spory problem, jako ludzkość, z dostrzeżeniem tej nadrzędnej prawdy. Ogromna ilość prac badawczych nie jest odtwarzalna, niezliczona ilość danych ginie, bądź nie koresponduje z innymi, a publikowane doniesienia naukowe oraz analiza statystyczna wyników pozostawiają wiele do życzenia. Tymczasem nauka nie wybacza przybliżeń i braku precyzji. Każda niewielka zmiana może doprowadzić do innego wyniku, czy wniosku. Każda pominięta, przeoczona, czy zagubiona informacja może odsunąć w czasie lub wręcz uniemożliwić osiągnięcie naukowego sukcesu. W milionach laboratoriów na całym świecie powstają hipotezy, z których jedynie niewielka część ma potencjał do stworzenia rozwiązania o znaczeniu klinicznym. Zdecydowanie mniejszy odsetek koncepcji naukowych rzeczywiście owocuje wierzytelnym przepisem na rozwiązanie konkretnego, bardzo specyficznego problemu. Spośród tych receptur tylko nieliczne przechodzą próbę wielostopniowego testowania i ostatecznej klinicznej weryfikacji. To czubek góry lodowej pływającej w oceanie potrzeb ludzkości.

Niniejsza praca to przegląd najistotniejszych doniesień naukowych z ostatnich lat ukazujących z różnych perspektyw skalę oraz powagę problemu poziomu jakości badań przedklinicznych oraz samych publikacji naukowych. Przedstawione są również wyniki ankiety własnej przeprowadzonej w okresie od marca do czerwca 2016 roku wśród 33 uczelnianych laboratoriów biomedycznych z całej Polski, w tym w uniwersytetach medycznych z Łodzi, Szczecina, Lublina, Białegostoku, Poznania, Gdańska, Warszawy i Bydgoszczy, w uniwersytetach z Gdańska i Wrocławia oraz w politechnikach z Łodzi i Krakowa. Jej wyniki można znaleźć na końcu rozdziału „Dane utracone”.

Czytaj więcej: GLOBALNY PROBLEM WSPÓŁCZESNEJ NAUKI: JAKOŚĆ BADAŃ BIOMEDYCZNYCH

Modified sand-lime brick for underground walls

Milena Nowek⁽¹⁾

⁽¹⁾ Politechnika Świętokrzyska, Al. 1000-lecia PP 7, 25-314 Kielce

ABSTRACT

Traditional sand-lime products are popular building materials. Although they are approved for the erection of basement walls, they are definitely not readily used for the underground constructions. This is due to the fact that the value of water absorption of such products causes the fear of the moisture migration through the walls. To reduce that factor selected types of polymers – in the form of regranulate, powder and regrind – were introduced to the sand-lime mass. The obtained products are characterized not only by the minimized water absorption value, but also by the significantly higher compressive strength in comparison to the traditional silicates. The paper presents the results of water absorption, compressive strength and bulk density tests. The microstructure as observed in the SEM and XRD analysis of the products are also discussed. The author described and compare the impact of the type and amount of the polymer on the properties of resulting material.

Czytaj więcej: Modified sand-lime brick for underground walls

Motywacja materialna i niematerialna w Polsce

Katarzyna  Rozbejko

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu,
ul. Konduktorska 118-120, Wrocław
Katedra Zarządzania Kadrami

STRESZCZENIE

Motywowanie polega na wpływaniu na zachowania pracowników za pomocą określonych bodźców zarówno materialnych, jak i niematerialnych. Omawiana problematyka staje się ważniejsza w okresie zachodzących zmian społecznych oraz gospodarczych, które nadal zachodzą na polskim rynku pracy. Motywację można pobudzać za pomocą różnorodnych narzędzi, które stanowią priorytetowy element systemu motywacyjnego. Coraz częściej można zauważyć, że przedsiębiorstwa dostrzegają potrzebę stosowania niematerialnych środków zachęty. Niemniej jednak należy pamiętać, iż bodźce niematerialne nigdy nie zastąpią materialnych czynników motywujących. W poniższym artykule przedstawione zostaną materialne oraz niematerialne środki motywacji. Zostaną zaprezentowane nowoczesne instrumenty obu typów motywacji w Polsce, a także zostanie szczegółowo przedstawione zagadnienie Incentive travel.

Czytaj więcej: Motywacja materialna i niematerialna w Polsce

Analiza wpływu zagospodarowania zlewni na bilans wodny

Dmytro Zubal⁽¹⁾, Krzysztof Wolski⁽²⁾

⁽¹⁾ Studenckie Koło Naukowe Hydrologów i Hydrotechników , Instytut Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul. C.K. Norwida 25, 50-375 Wrocław
⁽²⁾ Ekovert Łukasz Szkudlarek, ul. Średzka 39/1, 54-001 Wrocław

STRESZCZENIE

W pracy przedstawiono obliczenia poszczególnych składowych bilansu wodnego dla wybranych zlewni oraz określony został wpływ zmian użytkowania tych zlewni na formowanie się poszczególnych jego elementów za pomocą modelu WetSpass. Badany obszar obejmuje zlewnie Dojcy oraz Szarki, położonych w zachodniej Polsce w województwie wielkopolskim, gdzie występują jedne z najniższych opadów w kraju. Model WetSpass, przeznaczony jest do modelowania zjawisk cyklu hydrologicznego w skali regionalnej. Obliczenia bilansu wodnego dokonano dla 3 wariantów zagospodarowania zlewni. Pierwszy z nich dotyczy rzeczywistych form zagospodarowania terenu, w drugim i trzecim wariancie zostały zamodelowane zmiany w strukturze użytkowania zlewni. Pierwsza zmiana polega na tym, że grunty najmniej żyzne, czyli grunty orne położone na piaskach średnich, zalesiono lasem mieszanym. W trzecim wariancie grunty te zabudowano zabudową otwartą. Dla trzech wariantów zagospodarowania terenu w wyniku dokonanych przez model obliczeń otrzymano przestrzenne zróżnicowanie składowych bilansu wodnego po stronie jego strat, czyli spływu powierzchniowego, infiltracji efektywnej oraz ewapotranspiracji rzeczywistej, których procentowy skład zmienia się w zależności od zagospodarowania zlewni, co daje istotne informacje przy racjonalnym planowaniu zagospodarowania zlewni.

Czytaj więcej: Analiza wpływu zagospodarowania zlewni na bilans wodny

Ocena skuteczności funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie województwa wielkopolskiego

dr inż. Łukasz Szałata ¹, mgr inż. Agata Piechocka ²

⁽¹⁾ Zakład Ekologistyki i Zarządzania Ryzykiem Środowiskowym,
Wydział Inżynierii Środowiska
Politechnika Wrocławska
Wyb. Wyspiańskiego 27
50-370 Wrocław
⁽²⁾ Stowarzyszenie Eko-Biegły®,
ul. Purkyniego 1
50-155 Wrocław

STRESZCZENIE

Krajowe ramy gospodarowania odpadami wyznacza Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. System gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce stanowić ma swoiste narzędzie efektywnego, zgodnego z zasadami, zrównoważonego rozwoju zarządzania gospodarką odpadami. Fundament systemu stanowią wydzielone w granicach administracyjnych województw regiony gospodarki odpadami komunalnymi. Obszar województwa wielkopolskiego został podzielony na 10 regionów gospodarki odpadami komunalnymi, oznaczonych od I-X. W obrębie regionów funkcjonują Regionalne Instalacje Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK). Podstawę przyjętego systemu gospodarowania odpadami stanowią metody mechaniczno-biologicznego przetwarzania oraz termicznego przekształcania odpadów. Racjonalne gospodarowanie zasobami jest źródłem ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów. Prawidłowa strategia gospodarowania odpadami stanowi wartość dodatnią dla środowiska [4,7].

Czytaj więcej: Ocena skuteczności funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie...

Fotowoltaika: mit czy realność w warunkach Dolnego Śląska?

Łukasz Szałata⁽¹⁾, Magdalena Bartosik⁽²⁾, Agata Siedlecka⁽³⁾

⁽¹⁾ Zakład Ekologistyki i Zarządzania Ryzykiem Środowiskowym,
Wydział Inżynierii Środowiska
Politechnika Wrocławska
Wyb. Wyspiańskiego 27
50-370 Wrocław
⁽²⁾ Stowarzyszenie Eko-Biegły®,
ul. Purkyniego 1
50-155 Wrocław
⁽³⁾ Zakład Biologii Sanitarnej i Ekotechniki,
Wydział Inżynierii Środowiska
Politechnika Wrocławska
Wyb. Wyspiańskiego 27
50-370 Wrocław

STRESZCZENIE

Instalacje fotowoltaiczne przetwarzają energię promieniowania słonecznego docierającego do Ziemi, pozwalając na uzyskanie energii elektrycznej. Stanowią więc przykład wykorzystywania odnawialnych źródeł energii (OZE), co wpisuje się w Politykę energetyczną Polski. Budowa małych instalacji PV nie wymaga od potencjalnego użytkownika wielu zezwoleń i zgłoszeń, co upraszcza i dodatkowo zachęca do inwestycji. Porównanie stanu instalacji OZE na Dolnym Śląsku na przestrzeni ostatnich 6 lat dowodzi, iż odnawialne źródła energii stanowią atrakcyjny sektor gospodarki regionu. Mnogość form dofinansowywania OZE, w tym fotowoltaiki, sprzyja inwestorom. Szacuje się, iż ze względu na korzystne przepisy prawne, sytuację ekonomiczną, a także rozwój technologiczny, udział fotowoltaiki w OZE będzie w najbliższych latach stale wzrastał.

Czytaj więcej: Fotowoltaika: mit czy realność w warunkach Dolnego Śląska?

Prosument – rozwiązanie ekologiczne

Artur Bronowicki, Piotr Kardasz, Ewa Jaworska, Jacek Doskocz

1. WSTĘP

Zdecydowanie przeważający udział w światowym bilansie energetycznym stanowi energia konwencjonalna, oparta na zasobach pochodzenia pierwotnego, których znaczenie nieustannie rośnie w konsekwencji ich malejących pokładów na przestrzeni lat. W ramach stale podejmowanych dążeń w kierunku wzrostu gospodarczego państw, pojawiają się prognozy zapowiadające zwiększenie potrzeb energetycznych. Perspektywę ograniczonej dostępności wyczerpywalnych zasobów naturalnych, będących aktualnie podstawą sektora energetycznego, wskazuje się wśród niebagatelnych problemów ostatnich lat. W zgodzie z nasilającymi się publicznymi tudzież politycznymi oczekiwaniami, współczesne gospodarki zmierzają w kierunku kompromisu gwarantującego bezpieczeństwo energetyczne, wskutek generacji energii przy możliwie ścisłej korelacji z naturą, zmierzając do zwiększenia roli odnawialnej energii w bilansie elektroenergetycznym.

Polska jako kraj przynależny do struktur europejskich, została zobligowana, stosownie wobec obowiązującego porządku prawnego, do podjęcia działań mających na celu promocję energii z ekologicznych źródeł. Oczekiwana jest redukcja negatywnych skutków spalania eksploatowanego węgla do przyjętego pakietu energetycznego, nawołującego w przypadku Polski do m.in. uzyskania 15%-go udziału energii ze źródeł alternatywnych w całkowitej energii uzyskiwanej na rok 2020.

Nie ulega wątpliwości, że urzeczywistnienie europejskich wymogów wobec udziału OZE w bilansie energetycznym kraju, którego system energetyczny w ponad 80% [8] zasilany jest energią wygenerowaną z powszechnie dostępnego, za sprawą uwarunkowań geologicznych – węgla, określane jest mianem wyzwania. Zastosowanie węgla sprawia, że bilans energetyczny cechuje wysokoemisyjność oraz stosunkowo niewielka konsumpcja energii z niekonwencjonalnych źródeł.

W ramach ogólnoświatowej dyskusji dotyczącej problematyki energetycznej, określono udział procesów eksploatacji i budowy budynków w globalnej konsumpcji energii na poziomie nawet 50% [4]. Jednoznacznie wskazuje się sektor budowlany jako wysokoemisyjną gałąź gospodarki, wymagającą podjęcia inicjatyw nakierowanych na osiągnięcie poziomu zrównoważonego budownictwa, będącego integralną częścią energetyki opartej na nowatorskich i perspektywicznych na przestrzeni lat rozwiązaniach, wykorzystujących m.in. odnawialne zasoby energii. W rezultacie rozwój ruchu prosumenckiego należy upatrywać wśród kluczowych koncepcji spełniających założenia horyzontalne Unii Europejskiej w dziedzinie energetyki i ochrony środowiska.

Artykuł ukazuje istotę oraz otoczenie energetyki prosumenckiej rozpatrując założenia programu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej  oraz europejskich regulacji prawnych. Ponadto zmierza do wykazania korzyści potencjalnej termomodernizacji wielorodzinnego budynku mieszkalnego oraz instalacji kolektorów słonecznych przy wsparciu programu „Prosument”.

Czytaj więcej: Prosument – rozwiązanie ekologiczne

Biometan jako paliwo komunikacji miejskiej

Andrzej Żółtowski⁽¹⁾, Paulina Grzelak⁽¹⁾

⁽¹⁾ Instytut Transportu Samochodowego, 03-301 Warszawa, ul. Jagiellońska 80

STRESZCZENIE

Biogaz może być wykorzystywany jako paliwo w ciepłownictwie lub do produkcji energii elektrycznej i ciepła w kogeneracji. Uznawany jest on za cenny surowiec do produkcji paliw silnikowych. Biogaz po oczyszczeniu (tzw. upgradingu) i sprężeniu staje się paliwem o czystości i właściwościach dorównujących CNG. W tej postaci bywa on nazywany biometanem dla odróżnienia od metanu zawartego w gazie ziemnym. Szwedzkie doświadczenia wykazują, że ilość biometanu, jakie aglomeracje miejskie mogą wyprodukować z odpadów organicznych zebranych w nich, pozwalają na zasilenie całej miejskiej komunikacji autobusowej. Biometan to paliwo ekologiczne, wyprodukowane z odpadów organicznych, jego produkcja zapobiega samoistnym procesom fermentacji bioodpadów i emisji do atmosfery gazu cieplarnianego w postaci metanu. Jako paliwo odnawialne zmniejsza ono emisję CO₂ do atmosfery, uniezależnia gospodarkę od paliw kopalnych i ich importu.

W roku 2015 działało w Polsce 278 biogazowni mogących wyprodukować rocznie 0,18 mld m³ biometanu, ale żadna z nich nie produkowała biometanu o czystości kwalifikującej wytwarzany gaz do użycia go jako substytutu CNG. W tym samym roku w Niepołomicach na składowisku odpadów uruchomiono pierwszą w Polsce kontenerową stację tankowania pojazdów sprężonym biometanem (CBG – Compressed Biomethane Gas) otrzymywanym z miejscowego gazu wysypiskowego. Ta mobilna stacja pozwala na tankowanie kilku autobusów dziennie, a jej celem jest zebranie doświadczeń w dziedzinie produkcji biometanu.

Czytaj więcej: Biometan jako paliwo komunikacji miejskiej

Wodór jako paliwo w motoryzacji

Marcin Ślęzak⁽¹⁾, Piotr Wiśniowski⁽¹⁾, Maciej Gis⁽¹⁾

⁽¹⁾ Instytut Transportu Samochodowego, Jagiellońska 80 03-301 Warszawa

STRESZCZENIE

W pracy przedstawiono zasadność oraz możliwości wykorzystania wodoru jako paliwa do zasilania pojazdów. Podano założenia odnośnie cen pojazdów i wodoru do ich zasilania w odniesieniu do aut zasilanych konwencjonalnymi paliwami. Przeanalizowano obecne postępy prac w tej dziedzinie, możliwości budowy stacji paliw oraz prognozy dotyczące rozwoju rynku motoryzacyjnego w perspektywie do 2050 roku.

Czytaj więcej: Wodór jako paliwo w motoryzacji

Wpływ obróbki termicznej osadów nadmiernych na udział azotu w hydrolizatach

Sylwia Myszograj⁽¹⁾

⁽¹⁾ Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Inżynierii Środowiska, ul. Szafrana 15,
65-246 Zielona Góra

STRESZCZENIE  

Badania dotyczące optymalizacji procesu dezintegracji termicznej osadów ściekowych ukierunkowane są głównie na: przyspieszenie hydrolizy frakcji cząsteczkowej osadów ściekowych, produkcję lotnych kwasów tłuszczowych, hydrolizę biochemiczną pozostałej nieupłynnionej cząsteczkowej frakcji oraz zwiększenie ilości biogazu i potencjału metanowego osadów ściekowych w procesie fermentacji. Niejednokrotnie w badaniach poza celem głównym obróbki nie analizuje się obciążeń wtórnych generowanych przez hydrolizaty. 

W artykule przedstawiono wyniki badań hydrolizatów z dezintegracji termicznej osadów nadmiernych z oceną zmian form i udziału azotu, a także wartości ilorazu C:N. Badania przeprowadzono w temperaturach: 55, 75, 95, 115, 135, 155 i 175°C w czasie 0,5, 1 i 2 godzin. Wyniki wskazują na wpływ zmiennych parametrów procesowych: temperatury i czasu dezintegracji na zmiany form azotu w hydrolizatach. W każdej serii badań wraz ze wzrostem temperatury obróbki stwierdzono wzrost upłynnienia frakcji stałej osadów. Udział rozpuszczonych form (azot amonowy i azot organiczny) w całkowitej zawartości azotu w hydrolizatach wynosił od 8,7% do 89,2%, przy początkowym udziale ok. 15% w osadach surowych. Iloraz C:N w hydrolizatach zmieniał się w zakresie od 5 do 14 (dla substancji rozpuszczonych) oraz od 6 do 10 (dla całkowitej zawartości wskaźników), malejąc wraz ze wzrostem temperatury obróbki. Wyniki badań potwierdzają, że stosowanie procesu dezintegracji osadów nadmiernych wymaga oceny obciążenia wtórnego azotem części technologicznej oczyszczania ścieków i fermentacji metanowej.

Czytaj więcej: Wpływ obróbki termicznej osadów nadmiernych na udział azotu w hydrolizatach